Το Κεφαλαρι - Λαογραφικο Μουσειο Κεφαλαριου
Το Κεφαλάρι
Το Κεφαλάρι κατοικείται από τα πανάρχαια χρόνια. Στις σπηλιές του όρους Χάον, στο κέντρο του χωριού, βρέθηκαν από ανασκαφές που έγιναν τον 20ο αιώνα, αιχμές και λεπίδες από την παλαιολιθική εποχή και κεραμικά της νεολιθικής περιόδου. Οι σπηλιές λέγονται του ‘’Κολοκοτρώνη’’ γιατί όπως γράφει ο υπασπιστής του Φωτάκος στα απομνημονεύματά του, εκεί είχε το στρατηγείο του ο Γέρος του Μοριά όταν αντιμετώπισε τη στρατιά του Δράμαλη, όταν ήλθε και κατέλαβε το Άργος το 1822 και στη συνέχεια τον νίκησε στη μάχη των Δερβενακίων. Στο Κεφαλάρι βρίσκεται ο πάνσεπτος Ι.Ν. Ζωοδόχου Πηγής, η ‘’Παναγία η Κεφαλαριώτισσα’’ όπως χαρακτηριστικά τον αποκαλούν οι ντόπιοι. Ο πρώτος ναός κτίστηκε το 1634, καταστράφηκε μετά από έκρηξη σε παρακείμενες αποθήκες πυρομαχικών του ελληνικού στρατού το 1918 και ξαναχτίστηκε το 1928 με δωρεές των Αργείων της Αμερικής. Επίσης στο Κεφαλάρι λειτούργησε το 1829 το πρώτο χαρτοποιείο της νεότερης Ελλάδας που ίδρυσαν ο οπλαρχηγός Νικηταράς και ο αρχιμανδρίτης Πύρρος.
Στο κέντρο του χωριού, κάτω από τις σπηλιές του όρους Χάον, πηγάζει ο Ερασίνος ποταμός, ο οποίος ανέκαθεν τροφοδοτούσε την πόλη του Άργους και τον αργολικό κάμπο με νερό. Τα πρώτα έργα υδροδότησης της πόλης του Άργους από τον Ερασίνο ποταμό είχε κάνει ο βασιλιάς του αρχαίου Άργους Δαναός. Κατά την παράδοση τον Ερασίνο ποταμό με τις μεγάλες ποσότητες νερού που κατέστρεφε τις καλλιέργειες των Αργείων, ανέλαβε να τιθασεύσει ο Ηρακλής δημιουργώντας αναχώματα, τα οποία τα ορμητικά νερά του ποταμού κατέστρεφαν. Αυτός ήταν ο άθλος της ‘’Λερναίας Ύδρας’’. Οι Αργείοι είχαν θεοποιήσει τον Ερασίνο ποταμό. Από τις πηγές του στο Κεφαλάρι ξεκινούσαν οι γιορτές της Τύρβης στο Αρχαίο Άργος. Οι δύο σπηλιές της Νερομάνας ήταν αφιερωμένες στον Πάνα και τον Διόνυσο. Σε σχισμές της σπηλιάς είναι ορατό μέχρι σήμερα το θυσιαστήριο στο θεό Πάνα. Επίσης ο Ηρόδοτος αναφέρει ότι όταν το 494 π.Χ. ο βασιλιάς της Σπάρτης Κλεομένης ήλθε να κυριεύσει το Άργος και στρατοπέδευσε στις όχθες του Ερασίνου στο Κεφαλάρι ο ποταμός πλημμύρισε και εμπόδισε τους σπαρτιάτες να κατακτήσουν την πόλη του Άργους.
Το Κεφαλάρι λόγω της γεωγραφικής του θέσης και των πηγών του Ερασίνου ποταμού ήταν πάντα κέντρο παραγωγής, ψυχαγωγίας και πολιτισμού. Πολλές βιοτεχνίες είχαν εγκατασταθεί στο χωριό και χρησιμοποιούσαν το νερό σαν κινητήρια δύναμη για τη λειτουργία τους. Το πρώτο κρατικό πυριτιδοποιείο του νεότερου ελληνικού κράτους ιδρύθηκε στο Κεφαλάρι το 1832 επί βασιλείας Όθωνα. Από τις πηγές του Ερασίνου ακολουθώντας το μονοπάτι του έρωτα, φτάνεις στις νεροτριβές που λειτουργούν μέχρι σήμερα και πλένουν τις φλοκάτες και τα κιλίμια των κατοίκων της περιοχής και όχι μόνο. Ακολουθώντας την παράδοση και τις γιορτές της Τύρβης, κάθε χρόνο την Παρασκευή της Διακαινησίμου, μετά τη Λαμπρή, γίνεται μεγάλο πανηγύρι και συρρέουν χιλιάδες κόσμου για να προσκυνήσουν την Παναγία την Κεφαλαριώτισα και να διασκεδάσουν με παραδοσιακή μουσική, στα όμορφα ταβερνάκια που λειτουργούν γύρω από τις πηγές. Το Κεφαλάρι λόγω της φυσικής του ομορφιάς, της ιστορίας του και των πολλών αξιοθέατων που διαθέτει είναι τουριστικός προορισμός και προσελκύει επισκέπτες από όλη την Ελλάδα.
